2025 Yılı Yeni İnfaz Düzenlemeleri ve Hukuki Değerlendirme

2025 yılında Türk ceza infaz sistemini doğrudan etkileyecek olan 10. Yargı Paketi, TBMM Adalet Komisyonu tarafından kabul edilerek kamuoyuyla paylaşıldı. 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun başta olmak üzere, birçok düzenlemeye önemli değişiklikler getiren bu paket; infaz sürelerinden denetimli serbestlik uygulamasına, kadın ve çocuk hükümlülere yönelik özel infaz usullerinden trafik suçlarına kadar geniş bir alanı kapsıyor.

Bu yazıda, 10. Yargı Paketi kapsamındaki değişiklikler; önceki yasal durumla karşılaştırmalı, uygulamaya etkileriyle birlikte değerlendirilecek ve hukukçular ile vatandaşlar için pratik bir rehber sunulacaktır.

1. Denetimli Serbestlikte Yeni Kural: 1/10 Oranı
Yeni Düzenleme:
Hükümlüler, aldıkları ceza 2 yılın altında olsa dahi, koşullu salıverilme tarihine kadarki sürenin en az %10’unu cezaevinde geçirdikten sonra denetimli serbestlikten yararlanabilecek.
Önceki Durum:
Denetimli serbestlik uygulaması ceza süresine göre değişmekteydi ve bazı kısa süreli hapis cezalarında doğrudan uygulanabiliyordu.
Hukuki Değerlendirme:
Bu düzenleme, “cezasızlık algısı”na karşı bir denge sağlamakla birlikte, infazın sembolik düzeye düşmesini önlemeyi amaçlamaktadır. Ayrıca denetimli serbestliğin “infaz alternatifi” değil, infazın tamamlayıcı bir parçası olduğu vurgulanıyor. Ceza adalet sisteminin güvenilirliğini artırmayı hedefliyor.

2. İkinci Defa Tekerrür Hükümlerinde Değişiklik
Yeni Düzenleme:
İkinci defa tekerrür hükümleri uygulananların, cezanın 4’te 3’ünü iyi hâlli olarak infaz etmeleri halinde koşullu salıverilmeden yararlanabileceği kabul edilmiştir.
Önceki Durum:
İkinci kez tekerrür hükümleri uygulanan hükümlüler, koşullu salıverilmeden hiçbir şekilde yararlanamaz durumdaydı.
Hukuki Değerlendirme:
Bu değişiklik, infazda adalet ve orantılılık ilkesi yönünden önemlidir. Ancak kamu güvenliği açısından “ısrarlı suçlu profili”nin dikkatle takip edilmesi gerekir. Yargı paketi bu noktada hem cezaların caydırıcılığını hem de infaz adaletini gözetiyor. Tekerrür hâlindeki kişiler için “tümden dışlama” yerine şartlı bir denetim yolu açılmış oldu.

3. Özel İnfaz Usullerinin Kapsamının Genişletilmesi
a) Hafta Sonu ve Geceleri İnfaz Usulü
Kasten işlenen suçlarda: Alt sınır 1 yıl 6 aydan 3 yıla çıkarıldı.
Taksirle işlenen suçlarda (taksirle öldürme hariç): Üst sınır 3 yıldan 5 yıla çıkarıldı.
Hafta içi günlerinde de uygulanabilmesi imkanı getirildi.
b) Konutta İnfaz Usulü
Kadın, çocuk ve 65 yaş üstü kişiler için: 1 yıldan 3 yıla çıkarıldı.
70 yaş üstü: 2 yıldan 4 yıla
75 yaş üstü: 4 yıldan 5 yıla
80 yaş üstü: 6 yıla kadar ceza konutta infaz edilebilecek.
c) Doğum yapmış kadın hükümlüler:
3 yıl yerine 5 yıl ve daha az cezalar konutta infaz edilebilecek.

Bu düzenlemeler, “insani infaz rejimi” anlayışına uygun olarak yaşlı, hasta, engelli ve kadın hükümlülere yönelik infaz kolaylığı sağlamakta ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatlarıyla paralellik arz etmektedir. Penoloji bilimi ve insan hakları merkezli infaz yaklaşımı ile örtüşmektedir. Aile birliğini korumak ve infazı daha insani hale getirmek adına önemli bir adım olarak yorumlanabilir.

4. Trafik Suçlarına Hapis Cezası Artışı
Yeni Düzenleme:
Kara, deniz, hava ve demiryolu araçlarını tehlikeli şekilde kullananlara 2 yıla kadar hapis cezası.
Alkol/uyuşturucu etkisiyle araç kullananlara: Alt sınır 3 ay → 6 ay, üst sınır 2 yıla kadar hapis.
Önceki Durum:
Genellikle para cezası ya da adli para cezasına çevrilen cezalar söz konusuydu.
Hukuki Etki:
Caydırıcılık ilkesi esas alınarak, toplumsal güvenliği tehdit eden trafik suçlarında infaz yaptırımı güçlendirilmiştir.

5. Kasten Yaralama ve Tehdit Suçları
Kasten yaralama: Hapis cezaları %50 oranında artırılıyor.
Basit tehdit suçu: Cezanın alt sınırı 2 ay olacak.
Silahla, birden fazla kişiyle, suç örgütü kisvesiyle işlenen tehdit: 5 yıldan 7 yıla kadar hapis.

6. Çocuk Hükümlüler ve Eğitim Evleri – MADDE 16–17
Yeni Düzenleme:
Çocuk hükümlüler mümkün olduğunca çocuk kapalı ceza infaz kurumlarında değil, doğrudan çocuk eğitim evlerinde cezalarını çekecek.
Bazı ciddi suçlar hariç olmak üzere, çocukların yeniden topluma kazandırılması amacıyla eğitim ağırlıklı infaz öne çıkarılacak.
Önceki Durum:
Çocuk hükümlüler çoğunlukla kapalı ceza infaz kurumlarında tutuluyor, bu da rehabilitasyon yerine ceza odaklı bir yaklaşımı doğuruyordu.
Hukuki Bakış:
Bu değişiklik Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi ile uyumlu. Çocuk hükümlülerin topluma yeniden kazandırılması hedefleniyor.

7. Disiplin ve Noterlik Kanununda Yeni Dönem – MADDE 22
Noterlik Kanunu’nda yapılan değişiklikle birlikte, noterler hakkında uygulanacak disiplin hükümleri, daha belirli, öngörülebilir ve açık hale getirildi.
Bu kapsamda:
Disiplin cezalarının dayanağı netleştirildi.
Keyfi yorumlamaların önüne geçildi.
Hukuki güvenlik ilkesi pekiştirildi.

Hapis Cezalarının İnfazında Yeni Bir Dönem Başlıyor

Yargı Paketi ile birlikte ceza infaz sistemi daha esnek, daha insani ve daha adaletli bir çerçeveye kavuşmayı hedefliyor. Denetimli serbestlikte oranların netleştirilmesi, çocukların eğitim odaklı kurumlara yönlendirilmesi, yaşlı ve kadınlara yönelik düzenlemelerin genişletilmesi; modern infaz rejimi ilkeleriyle uyumlu bir yaklaşımı ortaya koymaktadır.