Fiyat Etiketi Yönetmeliği ve Kanunun Kapsamı

6502 sayılı Kanun’un 54. maddesi, hizmet sunan işletmelere fiyat etiketi, tarife veya fiyat listesi bulundurma yükümlülüğü getirmiştir.
Fiyat Etiketi Yönetmeliği’nin 8. maddesi ise bu yükümlülüğün işyerinin giriş kapısında ve ödeme noktasında yerine getirilmesi gerektiğini düzenler.
Ancak ne kanunda ne de yönetmelikte, menüdeki her ürün için ayrı bir idari para cezası uygulanacağına dair bir düzenleme bulunmamaktadır.

Dolayısıyla, menü veya fiyat listesinin hiç bulunmaması durumunda tek bir eksiklikten söz edilebilir.
Bu eksikliğin, menüdeki ürün sayısına göre ayrı ayrı kabahat olarak yorumlanması, hem kanunun lafzına aykırı hem de ölçülülük ilkesini ihlal eden bir uygulamadır.

Hukuki Değerlendirme: Kanunun Lafzı ve Ölçülülük İlkesi

İdari yaptırımların sınırı, tespit edilen fiil veya eksiklikle sınırlıdır.
Fiilin tanımı “fiyat listesinin bulunmaması” şeklinde yapılmıştır; bu fiil bir defalık bir durumdur.
Dolayısıyla her ürünün ayrıca ceza konusu yapılması, idari para cezalarının mükerrer şekilde uygulanması anlamına gelir.
İdarenin “ürün başına ceza” anlayışıyla yorum yapması şu yönlerden hukuka aykırıdır:

Kanunun genişletilmesi yasağı:
Mevzuatta açıkça düzenlenmeyen bir yükümlülük, idarenin yorum yoluyla oluşturulamaz.
“Kanunun açık hükmü genişletilerek yorumlanamaz” ilkesi, idare hukukunun temel prensiplerinden biridir.

Ölçülülük ilkesi:
İdari yaptırımın amacı cezalandırmak değil, hukuka uygunluğu sağlamaktır.
Küçük ölçekli işletmelerin cirosuna eşit tutarlarda para cezası uygulanması, orantısız ve hakkaniyete aykırıdır.
Tek fiil – tek ceza ilkesi:
Aynı kabahatin birden fazla unsur üzerinden çoğaltılarak değerlendirilmesi, mükerrer cezalandırma sonucunu doğurur.
Fiyat listesinin hiç bulunmaması, “tek bir aykırılık” olarak kabul edilmelidir.


Hukuki Görüş: Fiilin Niteliği Tek Bir Eksikliktir
İlgili düzenlemelerin amacı, tüketicinin fiyat bilgisine kolayca ulaşmasını sağlamaktır.
Bu amaca hizmet etmeyen her türlü uygulama, adalet ve hukuk devleti ilkeleriyle bağdaşmaz.
Bu nedenle fiyat listesinin bulunmaması durumu, menüdeki ürün sayısına göre değil, eksikliğin kendisine göredeğerlendirilmelidir.
Hukuken geçerli olan yorum, fiilin bütün halinde değerlendirilmesi ve tek bir idari para cezası uygulanmasıdır.

Ölçülülük, Adalet ve Hakkaniyet
Fiyat listesi, tüketicinin bilgi edinme hakkını sağlamak amacıyla düzenlenmiştir. Bu belgenin bulunmaması, bir bilgilendirme eksikliğidir; her ürün için ayrı bir işlem sayılarak ceza uygulanması, kanunun lafzı ve ölçülülük ilkesiyle bağdaşmaz.

İşletmeler İçin Hukuki Yol Haritası
Kafe, restoran veya bar işletmeniz hakkında Fiyat Etiketi Yönetmeliği kapsamında idari para cezası uygulanmışsa, cezanın hukuka uygunluğu mutlaka dikkatle incelenmelidir.

Her ürün için ayrı ayrı kesilen para cezaları çoğu zaman ölçülülük ilkesine ve kanunun lafzına aykırı biçimde tesis edilmekte; işletmelerin ekonomik varlığını tehdit eden sonuçlar doğurmaktadır.

Bu tür durumlarda bir avukattan profesyonel destek alarak itiraz ve iptal sürecini doğru yönetmek büyük önem taşır.

Avukat Başbuğ Kürşad Safi, idari para cezaları, tüketici hukuku ve idare hukuku alanlarında hukuki danışmanlık sunmakta ve işletmelerin yasal haklarını koruma konusunda uzmanlaşmıştır. Benzer bir durumla karşılaştıysanız, hukuki sürecin detaylarını görüşmek için bizimle iletişime geçebilirsiniz.