Müteahhit Temerrüdü ve İnşaat Sözleşmeleri Bakımından Koşullar
İnşaat sözleşmesi, yüklenicinin (müteahhit) riskini üstlenerek bir yapının tamamını veya belirli bir bölümünü inşa edip teslim etmeyi bir bedel karşılığında taahhüt ettiği bir anlaşma türü olarak tanımlanabilir.
Arsa payı karşılığı ınşaat sözleşmesi ise, mal sahibinin arsasında sahip olduğu belirli payların yükleniciye devri karşılığında, yüklenicinin de bu arsada bir yapı inşa etmeyi üstlendiği çift taraflı borç yüklenilen bir sözleşme türüdür.
Bu kapsamda, yüklenicinin temel sorumluluğu, inşaatı tamamlayarak oluşan bağımsız bölümleri arsa sahibine teslim etmektir. Arsa sahibi ödeme yapıyor ise, bu bedel arsa payının yerini almaktadır.
Müteahhit Temerrüdü
Yüklenicinin ana yükümülülüğü, sözleşmede belirtilen şartlara uygun olarak inşaatı tamamlayıp, belirlenen süre zarfında teslim etmektir. Bu borcun sona ermesi için inşaatın eksiksiz bir şekilde tamamlanmış ve arsa sahibinin fiilî kullanımına sunulmuş olması gerekmektedir.
Müteahhit Temerrüdünün İnşaat Sözleşmeleri Çerçevesinde Koşulları
1. Müteahhitin Borcunun Muaccel Olması
Türk Borçlar Kanunu’na (TBK) göre, borcun ifa zamanı belirlenmişse, bu tarih itibariyle borcun muaccel hale gelmesi beklenir. Ancak ınşaat sözleşmelerinde ifa zamanı genellikle inşaatın belirli bir aşamasına ulaşmasına bağlı olarak tespit edilir.
Eğer sözleşmede ifa tarihi belirlenmemişse, makul bir süre belirlenmesi gerekir. Bu sürenin sonunda borcun muaccel hale gelmesi için arsa sahibinin yükleniciye ihtarda bulunması şarttır.
2. Teslim Borcunun İfasının Mümkün Olması
Borç, sadece ifa edilebilir olduğu durumlarda temerrüt konusu olabilir. İfa mümkün değilse, temerrüt söz konusu olmaz. Örneğin, inşaat alanının SİT alanı ilan edilmesi gibi hukuki engeller, ifa imkansızlığının örneklerindendir.
3. Borcun Yerine Getirilmemiş Olması
Yüklenicinin temerrüte düşebilmesi için inşaatın arsa sahibine teslim edilmemiş olması şarttır. Eksik teslim durumunda dahi, arsa sahibi eksik ifayı kabul etmedikçe, yüklenici temerrüte düşer.
4. Arsa Sahibinin İhtarı
Arsa sahibinin müteahhide yazılı veya noter kanallı bir ihtar göndererek inşaatı tamamlamasını talep etmesi gerekir. Noter aracılığıyla yapılan ihtar, hukuki ihtilaf durumunda delil olarak gösterilebilir.
5. Temerrüte Engel Olabilecek Durumlar
Karşılıklı borç yüklenilen sözleşmelerde, arsa sahibinin kendi borcunu ifa edememesi durumunda, yüklenici teminat talep etme hakkına sahiptir. Arsa sahibinin ifa gücünün zayıfladığı durumlar, yüklenicinin temerrüt durumuna karşı kendisini savunmasını sağlayabilir.
İnşaat sözleşmeleri kapsamında, tarafların borçlarının dengeli şekilde yerine getirilmesi çözüm için hayati önem taşır.
Müteahhit temerrüdü ve inşaat sözleşmelerinde yaşanan gecikmelerin hukuki boyutları hakkında daha detaylı ve ayrıntılı bilgi için Avukat Başbuğ Kürşad Safi ile iletişime geçebilirsiniz.
